کشور ایران از دیر باز جزو اولین کشور هایی بود که به خاطر چاپ اولین کتابها در دنیا با این « واژه » آشنا شد، آنجا که در زمان سامانیان و پیش آز آن مقالات مختلف به صورت کتاب در آمد و حتی پیش از آن نسخه های خطی که تا به امروز باقی مانده و از آن زمان که ابوریحان بیرونی دیده ها و رصد های خود را از ستارگان و ماه و خورشید روی کاغذ می آورد تا حال. مردمان ایران جزو اولین مردمان کشورها بودند که با کتاب و کتابخوانی آشنا شدند. و این امر تا به امروز باقی است در سالهای دور نویسندگان در هر مقامی که بودند با استفاده از یک پر که به صورت قلم در می آمد و جوهر که بیشتر از نوعی سرمه تشکیل شده بود، بر روی پوست حیوانات که به شکل کاغذ درآمده بود نوشته های خود را به رشته تحریر در می آوردند.

تا به امروز که اگر نوشته ها نبود شاید اکنون ما از گذشته های نیا و دودمانمان آگاهی نداشتیم. زمانی که قرآن این نوشته آسمانی گرد آوری شد.همان نوشته هایی که وحی خداوند و پیامبر(ص) بود و به صورت نوشته در آمد. تا سالها بعد مردم جهان با کلام خداوند آشنا شدند و از دل همان نوشته ها کلام خداوند آشنا شدند و از دل همان نوشته ها کلام خداوند در دسترس همگان قرار گرفت. و سال های سال گذشت ، تا این کتاب بهترین دوست بشر نام گرفت. ؛ دوستی که بهترین نصایح، اندرزها ، پند ها و... را در اختیار بشریت گذاشت.

صدها مقاله علمی، داستان، رویدادهای تاریخی ، رمانهای ترسناک، تخیلی و...از دل کتاب در آمد. سال ها بعد یا بهتر بگوییم در قرن بیستم از دل همان نوشته ها، نمایش ها و فیلم ها رویدادهای تاریخی، که پیش از این به صورت کتاب در آمده بود فیلم های پر خرج ساخته شد و مردمان نسل بعد، بیشتر و بیشتر با گذشته ها آشنا و واقف شدند. هم اکنون در این کره خاکی،کتابخانه های زیادی وجود دارد که ده ها هزار جلد در آن کتاب جای گرفته است و افرادی در این دنیای پهناور هستند که کتابخانه های شخصی دارند و زندگی شان را کتاب گرفته و دیوانه وار عاشق این دوست بی زبان هستند. چه تجربه های مجانی که ازطریق تجارب دیگران و دست نوشته هایشان در اختیار نسل کنونی قرار گرفته و... حکیمی می گفت وقتی احساس می کنید دیگر هیچ دوستی برایتان باقی نمانده ، به قفسه کتابهایتان مراجعه کنید.

اما دور شدیم اما دور شدیم ، اما در سال های اخیر متاسفانه ملت ما با کتاب بیگانه شدند، چرا؟ هر ساله در ماه بهار در نمایشگاه بین المللی تهران ، نمایشگاه کتاب تشکیل می شود و علاقه مندان زیادی را به سوی خود می کشاند؛ گرچه در سال های اخیر شاهد این بودیم که مردم ما کمتر از گذشته به کتاب روی آورده اند. « رضا مژدهی» صاحب یکی از کتابفروشی های تهران در پاسخ به این پرسش می گوید :
ما با چند قشر کتابخوان مواجه هستیم یک عده که قشر با سواد جامعه به خصوص اساتید دانشگاه هستند، عده ای دیگر که قشر دانشجو که البته بیشتر در رشته تخصی خود به کتاب روی می آورند و عده ای دیگر دوستداران کتاب .

بهتر است گفته ام را این طور تغییر دهم که در کل عموم جامعه بیشتر این قشرها به کتاب روی می آورند که نسبت به کل جامعه بسیار کم است البته می توان به گرانی کتاب و مشکلات زندگی اشاره داشت که مشکلات فکری بیشتر از همه است . بارها در همین نمایشگاه بین المللی شاهد این بودیم که خیلی ها فقط به دیدن کتاب اکتفا می کنند، یعنی دست خالی می آیند و دست خالی می روند. البته هر گاه از این افراد بپرسند که چرا کتاب تهیه نکرده اید؟ می گویند :
که کتابها بسیار گران بود یا می گویند که تنها برای تفریح به آنجا آمده ایم! این در حالی است که یکی از دوستان غرفه دار در نمایشگاه می گفت: باور می کنید یا نه، در مدت نمایشگاه کسانی که محوطه نمایشگاه غرفه های غذایی اجاره می کنند، از ما بیشتر سود دهی دارند. طرف حاضر است یک ساندویچ ویک نوشابه به مبلغ 1500 تومان بخرد یا یک پیتزا به قیمت 2000 تومان بخورد، اما زمانی که یک کتاب می خواهد به قیمت 1000تومان تهیه کند، می گوید گران است البته منظورم اساتید دانشگاه ، دانشجو و عاشق کتاب نیستند. منظورم عموم جامعه هستند ، آنان طوری می گویند که کتاب گران است که انتظار دارند ما به آنان کتاب مجانی هدیه بدهیم.

دوست ما در ادامه می گوید: متاسفانه در حال حاضرعموم جامعه نسبت به کتاب و کتابخوانی بیگانه شده اند و این وضع اگر اینطور ادامه پیدا کند ، بیشتر ناشران به ورشکستگی خواهند رسید؛ کما آنکه تا کنون ما شاهد این گونه مسائل بوده ایم. اگر کتابی فروش نرود به تبع این ناشر به سود دهی نخواهد رسید. از طرفی نویسنده هم که به امیدی روزها و شب ها نوشته به دستمزدش نخواهد رسید.
مژدهی صاحب کتابخانه می گوید: متاسفانه در حال حاضر کار و کاسبی ها هم خراب شده استقبال نه چندان خوب مردم از کتاب، باعث شده تا ما با یک افت فروش مواجه شویم. کاری باید کرد اما چه کاری؟

نخست کتابهای خوب را بخوانید، وگرنه فردا فرصت خواندن آنها را پیدا نمی کنید، در این باره دکتر ایمانی، استاد دانشگاه می گوید: در ژاپن و کره و حتی بسیاری از کشورهای اروپایی مانند انگلیس، مردم علاقه زیادی به کتاب و کتابخوانی دارند. به نظر من دولت باید با تشویق مردم به کتاب و خرید کتاب از ناشران و در اختیار قرار دادن رایگان آن به مردم با این مشکل مقابله کند؛ همان طور که سالها پیش ، دولت ژاپن این کار را کرد و مردم ژاپن را با تبلیغ به خواندن تشویق کرد. همان اقدامات بود که باعث شد اکنون مردم این کشور اوقات فراغت خود را به خواندن کتاب اختصاص دهند ؛ چرا که از کودکی به آن تفهیم شد که بهترین دوست آنان کتاب است و تنها می توانند به آن اعتماد کنند، از کودکی آنان را به کتاب پیوند داده اند و همین عوامل بود که در حال حاضر ،100 در صد جمعیت آنان با سواد هستند؛ پس چرا ما این اقدامات را انجام ندهیم؟

باید در کنار درس و مشق و تکالیف فرزندانمان ، حداقل ماهی یک بار برای آنان کتابی در نظر بگیریم تا با خواندن آن هم به اطلاعاتشان اضافه شود و هم به کتابخوانی تشویق شوند.
حضرت علی(ع) می فرمایند: کتاب، باغ و بوستان دانشمندان است و همچنین می فرمایند: کتاب غذای روح بشر است.

نویسنده: پژمان کرد محله